به نقل از «جماران»

شرح دعای 46 صحیفه سجادیه؛ بخش اول: رحمت گسترده حق

تاریخ انتشار: ۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۸۱۰۵۳

پایگاه خبری جماران: در ادامه بخش اول مجموعه یادداشت‌های شرح دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه(ع) را می خوانید:

«یَا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لَا یَرْحَمُهُ الْعِبَادُ وَ یَا مَنْ یَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ وَ یَا مَنْ لَا یَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَیْهِ وَ یَا مَنْ لَا یُخَیِّبُ الْمُلِحِّینَ عَلَیْه وَ یَا مَنْ لَا یَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَیْهِ وَ یَا مَنْ یَجْتَبِی صَغِیرَ مَا یُتْحَفُ بِهِ ، وَ یَشْکُرُ یَسِیرَ مَا یُعْمَلُ لَهُ وَ یَا مَنْ یَشْکُرُ عَلَى الْقَلِیلِ وَ یُجَازِی بِالْجَلِیلِ وَ یَا مَنْ یَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وَ یَا مَنْ یَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ وَ یَا مَنْ لَا یُغَیِّرُ النِّعْمَةَ ، وَ لَا یُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ وَ یَا مَنْ یُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى یُنْمِیَهَا ، وَ یَتَجَاوَزُ عَنِ السَّیِّئَةِ حَتَّى یُعَفِّیَهَا.»

«ای که مهربانی بر آن که بندگان با او بی مهرند، ای کسی که سامان می‌دهی آن را که از شهرها آواره است. ای که نیازمندان خویش را خوار نمی‌کنی، ای که خواهندگان را نومید نمی‌سازی، ای که گستاخان را دست رد بر پیشانی نمی‌زنی، ای کسی که ارمغان ناچیز را قبول می‌کنی و کار اندک را پاداش می‌دهی. ای کسی که عمل کم را به خوشی می‌پذیری و و پاداش بزرگ عطا می‌کنی، ای که نزدیک می‌شوی به آنکه با تو تقرب جوید و سوی خود می‌خوانی آن که از تو گریزد، ای که نعمت خود را تغییر نمی‌دهی و در عذاب شتاب نمی‌کنی، ای که نیکو را بارور و نیرومند می‌سازی و از کار زشت در می‌گذری تا آن را ناپدید گردانی.» (ترجمه شیخ ابوالحسن شعرانی).

سیدالساجدین (ع) در مقام خواندن خداوند، ویژگی‌هایی را از حضرت حق برمی‌شمرد که خاص وی بوده و دیگران آن را دارا نیستند مگر آنان که در مسیر حق قرار گرفته و صفاتی از حق را در خود مجسم کرده باشند و مظهری از حق شده باشند که در حقیقت آنچه از آنها بروز و ظهور پیدا می‌کند، حق است.

ویژگی‌هایی که در این بخش از دعا آمده است، خدایی است که رحمت وی را دربرگیرنده همه افراد می‌‌شود، افرادی که دیگران به او رحم نمی‌کنند، پذیرای او نیستند، او می‌پذیرد و پناه می‌دهد، کسانی که اگر بر سرزمین‌هایی فرود آیند، مردم آن سرزمین‌ها، یا خود آن سرزمین برای وی پذیرش ندارند، حق تعالی آنها را پذیرا است.

خدایی که اگر نیازمندی درب خانه او رود، نه از اظهار نیاز به خویش به وی کوچک می‌شود و نه او کسی را در مقام دادن نیازش کوچک و خوار می‌کند.

او خداوندی است که پافشاری و اصرار را بر می‌تابد و بر آن ارج می‌نهد. رسول خدا (ص) فرمودند: «رَحِمَ اللّه ُ عبدا طَلَبَ مِن اللّه ِ عزّ و جلّ حاجةً فَألَحَّ فی الدُّعاءِ؛ خداوند بنده ای را که از او طلب و حاجتی دارد و بر آن پافشاری می‌کند، مورد رحمت خویش قرار می‌دهد.» (اصول کافی، ج 2، ص 475).

فرازی در دعا هست که می‌فرماید: «یَا مَنْ لَا یَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَیْهِ». سید علیخان شیرازی در شرح خویش می‌نویسد: الدَّالَّةِ، اسمی است از کسی که بر دوست و نزدیک خود و کسی که پیش وی جایگاه ی دارد، ناز می‌کند و به اعتماد محبت وی به خودش بر وی جسارت و جرأت می‌کند و زیاده‌روی می‌نماید.

حال کسی بر کار و عمل خویش و بر خدا ناز کند و یا از سوء ادب در برابر حق به شایستگی سخن نگوید و به نماز و عبادت و... خود بر خدا اعتماد کند و یا کسانی که با انجام کارهای زشت باز به خدا رغبت داشته  و او را بخوانند (گویا کاری نکرده‌اند که در آستان حق جایگاهی نداشته باشند). خلاصه مراد آن است که خداوند، افراد گستاخ، نازکننده و... را از درگاه خود نمی‌راند و به آنها پاسخ داده و پذیرا می‌گردد.

امام علیه‌السلام می‌فرماید: پاداش‌های حق به خلاف پاداش‌های دیگران تناسب ندارد، کوچکی را بزرگی پاداش می‌دهد، هدیه کم را برمی‌گزیند و عمل کم را سپاس می‌گذارد و پاداش بزرگ می‌دهد. چه فراوان در روایات از پاداش‌های بزرگ در برابر عمل‌های کوچک سخن رفته است که حق تعالی با یک الحمدلله، با یک کمک به دیگران، با یک توجه به حیوانات، با یک سلام بر اولیاء و... فرد را از پایین ترین مرتبه به اوجه رسانده و در جوار قربت خویش جا داده و در بهشت برین سکنا داده است.

امام اشاره می‌کند، خداوند هیچ نزدیک‌شونده‌ای به او را نمی‌راند، بلکه اگر گامی به سوی او برداشته شود با ده‌ها گام پاسخ می‌دهد و بیش از آن، خداوند کسانی را که از او گریخته و از وی روی گردانده‌اند، به خویش دعوت می‌کند، گناه‌کاران را به توبه می‌خواند و به آمرزش خویش نوید می‌دهد و غافلان را بیدار می‌کند.

کرم ببین و لطف پروردگار                 گنه بنده کرده است او شرمسار

خداوندی که نعمت داده شده را از شخص نمی‌گیرد، و او را محروم نمی‌سازد و به دلیل خلاف وی زود به مجازات او بر نمی‌خیزد، بلکه تا بنده به خود آید و از راه نادرست بازگردد.

خدایی که کارهای نیک را رشد می‌دهد، یکی را ده‌ها و صدها برابر می‌کند و در مقابل از کارهای بد می‌گذرد و با غفران خویش آن را نابود می‌سازد، حسنه را پاداش ده می‌دهد و بدی را یک مجازات، بلکه اگر توبه کند، بدی را به نیکی تبدیل می‌کند.

منبع: جماران

کلیدواژه: زلزله ترکیه و سوریه حسین مستوفی زلزله ترکیه و سوریه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۸۱۰۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی برابر با زیارت امام حسین (ع) است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی درمورد عظمت زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی رحمت الله علیه بیان کرد: مهم‏ترین نشانه عظمت معنوى و مقامات باطنى حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه، برابرى فضیلت زیارت مزار آن بزرگوار، با فضیلت زیارت سیّد الشهدا است.

شیخ المحدّثین، صدوق؛ از محمّد بن یحیى عطّار - که یکى از اهالى رى است - این‌گونه نقل کرده است که خدمت امام هادى علیه السلام رسیدم. ایشان فرمودند: «کجا بودى؟».

گفتم: حسین بن على علیه السلام را زیارت کردم. امام هادى علیه السلام فرمودند:

«أما إنَّک لَوزُرتَ قَبرَ عَبدِ العَظیمِ عِندَکُم کُنتَ کَمَن زارَ الحُسَینَ بنَ عَلِىٍّ.» «بدان که اگر قبر عبد العظیم را در شهر خودتان زیارت کنى، مانند کسى هستى که حسین بن على را زیارت کرده باشد.»

معنای برابرى زیارت حضرت عبد العظیم حسنی (ع) با زیارت حرم حضرت سید الشهدا (ع)

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: مسئله این است که آیا بر اساس حدیثِ یاد شده، زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه به طور مطلق مى‏تواند جایگزین زیارت امام حسین علیه السلام شود و یا در شرایط خاصى، از چنین فضیلتى برخوردار است؟ 

بى‏‌تردید، مقصود امام هادى علیه السلام در حدیث یاد شده، این نیست که از فضایل زیارت امام حسین علیه السلام بکاهند و یا در بیان فضیلت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه مبالغه نمایند.

بنابراین، در پاسخ به سؤالى که مطرح شد، مى‏توان گفت: برابرى فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه و امام حسین علیه السلام مقید است به فضاى سیاسى ویژه‏اى که پیروان اهل بیت علیه السلام در آن مقطع تاریخى زندگى مى‏کردند. زیرا زمانى بود که اختناق شدیدى جهان اسلام را فرا گرفته بود و جامعه تشیّع در دوران زمامدارى افرادى مانند: متوکّل، مُعتَز و معتمد عباسى، سخت‏ترین دوران‏هاى تاریخىِ خود را سپرى مى‏‌کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی گفت: در چنین شرایطى، امام هادى علیه السلام به منظور پیشگیرى از خطرهایى که از طرف حکومت‏هاى وقت، شیعیان را تهدید مى‏کرد، فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام را با زیارت امام حسین علیه السلام برابر دانسته اند. به تعبیرى روشن‏تر، زیارت حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام براى کسانى که آمادگى خطرپذیرى براى زیارت امام حسین علیه السلام را داشته باشند، پاداشى معادل زیارت آن حضرت علیه‌السلام را دارد و حرم حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام شعبه‏اى از حرم سید الشهدا علیه السلام است و این خود، فضیلتى بزرگ و حاکى از جایگاه بلند حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه نزد اهل بیت علیه السلام و عظمت معنوى ایشان است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: برابرى فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه با زیارت سید و سالار شهیدان علیه السلام هر چند در شرایط ویژه، بى‏تردید بدون حکمت نیست و شاید نتوان به حکمت آن پى برد؛ لیکن راز و رمز این فضیلت بزرگ را باید در شخصیت علمى، عملى و جهادى آن بزرگوار، جستجو کرد.

در میان امامزادگان، شخصیت‏هاى بزرگى وجود دارند؛ امّا در باره هیچ یک از آنها نقل نشده و حداقل به ما نرسیده است که زیارتش با زیارت حضرت سید الشهدا علیه السلام برابرى کند.

عرضه دین بر امام هادی علیه‌السلام 

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی اظهار کرد: این احادیث بیانگر عظمت والای حضرت عبدالعظیم حسنی رحمت الله علیه است ولی نکته‌ای که در زندگی ایشان بسیار جای تأمل و دقت نظر دارد این است که روزی این «امام زاده مجتهد محدث کبیر» به محضر امام هادى علیه وآله رسید. 

وقتى نگاه ایشان افتاد، فرمودنذ: «مَرحَباً بِکَ یا أبَا القاسِمِ! أنتَ وَلِیُّنا حَقّاً» «خوش آمدى، اى ابوالقاسم! تو حقیقتاً دوست ما هستى».

گفتم: اى پسر رسول خدا! مایلم دینم را به شما عرضه کنم، اگر مورد پسند بود، بر آن ثابت باشم تا خداوند عزوجل را ملاقات کنم.

امام علیه السلام فرمودند: «اى ابو القاسم، عرضه کن»؛ و بعد حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام همچون طفلی که به مکتب رفته باشند به محضر امام علیه السلام نشستند و به عقاید خویش درباره اصول و فروع دین پرداختند. 

گفتارش که تمام شد. در این هنگام، امام هادى علیه السلام فرمودند «اى ابوالقاسم! به خدا سوگند، این [عقاید]، دین خداست که آن را براى بندگانش برگزیده است. پس بر آن، ثابت قدم باشید.

خداوند، تو را بر عقیده ثابت در زندگى دنیا و آخرت پایدار بدارند!». 

به کارشناس دینی مراجعه کنیم

این کارشناس مذهبی یادآور شد: ‏ این کار یعنى مراجعه به کارشناسان دین که ریشه قرآنى دارد. 

خداوند متعال در دو آیه، مردم را به آنان ارجاع فرموده اند: «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ؛» «اگر نمى‏دانید، از آگاهان بپرسید.»

حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه از نظر علمى، یکى از بزرگ‏ترین محدّثان و فقها بوده و از نظر سنّى، تقریباً دو برابر امام هادی علیه‌السلام سن داشته اند. اما می‌خواهند به ما بیاموزند که‌ای انسان به علم خود و به اصطلاح، به چند کلمه مغرور نشو. لذا، شایسته است وقتى انسان دیندار به محضر دین‏شناس بالاتر از خود مى‏رسد، براى تأیید و یا تکمیل معارف دینى خود اقدام نماید.

این بهره‏‌گیرى از نظریه کارشناسان دینى، زمینه‏ساز ثبات و پایدارى انسان در دیندارى است.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت